Mazao jamii ya kunde na maajabu yake katika kilimo na lishe
Mazao jamii ya kunde yanazalisha mafuta ya kula yanayotumiwa na binadamu na wanyama. Mimea hiyo inatofautiana katika maumbile na jambo hilo ndilo linalosababisha kuwapo kwa aina nyingi za jamii ya kunde.
Mazao hayo yana faida za kiafya na lishe. Pia yanasaidia katika ukuzaji wa mazao mengine kwa sababu ya uwezo wake mkubwa wa kurekebisha kiwango cha naitrojeni katika udongo. Pia inaelezwa yanasaidia kukabiliana na gesi chafuzi, yanaimarisha rutuba na yanatumia kiasi kidogo cha maji kuliko mazao mengine.
Kwa miaka zaidi ya mitano, Shirika la Umoja wa Mataifa la Chakula na Kilimo (FAO) limekuwa likihimiza utumiaji wa njia za kisasa za kilimo na zile zinazohimili mabadiliko ya tabianchi na teknolojia katika mazao ya maharagwe, mahindi na mihogo, chini ya Programu ya Pamoja ya Kigoma.
Wakulima wa wilaya za Kasulu, Kibondo na Kakonko wamethibitisha ongezeko la mavuno ya mazao jamii ya kunde baada ya kupatiwa ujuzi unaotakiwa juu ya namna ya kutumia mbegu za aina mbalimbali na kuchanganya mazao hayo na mengine kama vile mahindi. Wapo waliosema mavuno yaliongezeka kwa kutoka kg 95 kwa ekari mpaka kg 400 huku kiwango cha uwekaji mbegu nacho kikipungua kutoka kg 90 kwa ekari hadi kg 32.
Umoja wa Mataifa kupitia Mradi wa Pamoja wa Kigoma pia unaendelea kufanya kazi na taasisi za Serikali kama vile Taasisi ya Utafiti wa Kilimo (TARI), Taasisi ya Kuthibiti Ubora wa Mbegu (TOSCI) na Kambi ya Jeshi la Kujenga Taifa Kanembwa, katika kusaidia ongezeko la uzalishaji wa mbegu bora za maharagwe ili kuwezesha upatikanaji.. Vilevile mradi umeshirikiana na waalimu wa shule za msingi kwa kujumuisha dhana ya kilimo bora cha maharagwe katika masomo ya elimu ya kujitegemea.
Theresia Massoy, Ofisa Kilimo–FAO Tanzania.
