Novemba 27 ni siku ya uamuzi wa mtaa, kijiji na kitongoji

Dar es Salaam. Katika medani za historia, Novemba 27 inajitokeza siyo tu kama tarehe kwenye kalenda, bali alama ya sauti ya mabadiliko kwa Taifa.

Siku hiyo, utafanyika uchaguzi wa Serikali za mitaa unaobeba uzito wa uamuzi kwa ajili ya mustakabali wa kila mtaa, kijiji na kitongoji kwa miaka mitano ijayo.

Tunaposema kila kura ni turufu ya kuamua, ni dhahiri wananchi ndio wenye uwezo wa kuandika hatima ya maeneo wanayoishi.

Kila mwananchi anapaswa kufahamu kuwa kura yake ni ufunguo wa mabadiliko anayoyatamani kuona.

Historia ya uchaguzi huo

Kihistoria, uchaguzi wa Serikali za mitaa umekuwa mhimili wa kujenga demokrasia.

Tangu mwaka 1992, Tanzania ilipoanzisha rasmi siasa za mfumo wa vyama vingi, Serikali za mitaa zimekuwa kiungo cha karibu zaidi kati ya wananchi na viongozi wao.

Kwa mujibu wa takwimu za Uchaguzi wa Serikali za Mitaa Mwaka 2019, zaidi ya asilimia 85 ya wagombea walichaguliwa moja kwa moja na wananchi, huku asilimia 15 wakipita bila kupingwa.

Hii inaonesha jinsi wananchi walivyo na nafasi kubwa katika kuamua nani atakayeongoza mtaa, kijiji au kitongoji chao.

Umuhimu wa kura

Katika kila kijiji na kitongoji, changamoto za kila siku zinahitaji uamuzi wa haraka na wa kina.

Kuanzia upatikanaji wa huduma za afya, elimu, majisafi hadi miundombinu, Serikali za mitaa zinahusika moja kwa moja.

Kwa mujibu wa taarifa ya Benki ya Dunia ya mwaka 2022, Serikali za mitaa ni nguzo muhimu katika uboreshaji wa huduma za jamii, miradi mingi ya maendeleo hufadhiliwa na kushughulikiwa kupitia ngazi hiyo ya chini.

Kwa sababu hiyo, kura ya mwananchi ni moja ya nguzo za kuhakikisha huduma hizi zinabaki kuwa bora na endelevu.

Kwa mfano, katika Kijiji cha Nyamwage, Wilaya ya Rufiji, mwaka 2021, wananchi walichagua viongozi wapya waliopendekeza mkakati wa kuchimba visima vya majisafi.

Mpango huo ulisababisha kupungua kwa magonjwa ya tumbo kwa asilimia 40 ndani ya miezi sita tu, kama ulivyoelezwa katika taarifa ya Wizara ya Afya, mwaka 2022.

Haya ni matokeo halisi ya uamuzi wa wananchi  waliotumia kura zao kwa busara na kisha kuona matunda ya mabadiliko.

Katika mfano mwingine, Kijiji cha Nguruka, Wilaya ya Uvinza, mwaka 2020, kilipata mafanikio kwenye kilimo cha umwagiliaji baada ya kumchagua diwani aliyekuwa na mtazamo wa maendeleo.

Kwa sasa Nguruka imekuwa mfano wa ufanisi wa kilimo miongoni mwa vijiji vingine na mazao yameongezeka kwa asilimia 60, hali ambayo imeboresha maisha ya wakazi wengi kwa mujibu wa taarifa za Halmashauri ya Uvinza ya mwaka 2021.

Mwaka 2019, Tanzania ilirekodi jumla ya wapigakura milioni 11 waliojiandikisha katika uchaguzi wa Serikali za mitaa, lakini waliojitokeza kupiga kura walikuwa asilimia 62 tu.

Takwimu hizi zinaonesha jinsi wananchi wengi wanavyoshindwa kuchukua hatua, hivyo kuacha nafasi kwa wengine kuwaamulia.

Kuanzia mwaka 2020, idadi ya vijana wa kati ya 18 hadi 35 imeongezeka kwa asilimia 20 hivyo kuongeza idadi ya wapigakura wenye uwezo wa kuleta mabadiliko kwa wingi.

Kwa nini uhamasike kupiga kura

Katika miaka ya hivi karibuni, ufisadi kwenye ngazi za Serikali za mitaa umekuwa changamoto.

Kwa mujibu wa ripoti ya Transparency International ya mwaka 2023, rushwa katika ngazi za mitaa imepungua kwa asilimia 18 kwa kipindi cha miaka mitano kwa sababu ya viongozi waadilifu wanaochaguliwa na wananchi wenye dhamira safi.

Kura ya mwananchi inaweza kubadilisha mwelekeo wa maadili kwa kuwachagua viongozi wasiojihusisha na rushwa.

 Usalama wa jamii ni jambo linalotegemea ushirikiano kati ya wananchi na viongozi wao.

Katika maeneo yanayoongozwa na viongozi waadilifu waliochaguliwa kwa kura ya wananchi, ripoti ya polisi ya mwaka 2022 imeonesha kuwa, kuna upungufu wa makosa ya jinai kwa asilimia 35.

Hii ni kwa sababu wananchi wanashirikiana zaidi na viongozi waliowachagua wenyewe kuhakikisha usalama unadumishwa.

Uchaguzi wa Serikali za mitaa hutoa nafasi kwa wananchi kuwachagua viongozi wanaoweza kushughulikia changamoto za kijamii.

Kwa mfano, Kijiji cha Msitu wa Mbogo, Mkoa wa Morogoro, baada ya wananchi kuchagua uongozi mpya mwaka 2018, kimefanikisha ujenzi wa shule na zahanati kwa kutumia fedha za maendeleo kama ulivyoelezwa katika taarifa ya Halmashauri ya Morogoro ya mwaka 2020.

Kura kama zawadi kwa vizazi vijavyo

Katika ulimwengu wa demokrasia, kila kura inakuwa kama zawadi kwa vizazi vijavyo.

Tunachokiamua leo, kitarudi kwa manufaa au madhara kwa watoto wetu na wajukuu wetu.

Mwananchi mwenye kura anapaswa kutambua kuwa, anayo nafasi ya kuweka alama ya mabadiliko kwa miaka mingi ijayo.

Ni wajibu wetu kuhakikisha tunawachagua viongozi wenye maono na mipango thabiti ya kuendeleza mitaa, vijiji na vitongoji vyetu kwa usalama na maendeleo.

Novemba 27 sio tarehe ya kawaida. Ni siku ya uamuzi, siku ya kutoa sauti kwa mtaa wako, kijiji chako na kitongoji chako.

Kwa kila kura, tunajenga msingi wa mustakabali wa kizazi kijacho.

Wakati umefika kwa kila mwananchi kufahamu kuwa, kupiga kura sio tu haki bali ni wajibu wa kifahari kwa jamii.

Ukitazama nyuma, utaona kuwa kila mabadiliko ya maana yameanzia chini katika ngazi ya wananchi wenyewe.

Novemba 27, 2024 inatoa mwanya wa kipekee kwa Watanzania wote kuhakikisha wanakuwa sehemu ya historia kwa kujitokeza kupiga kura.

Ni matumaini yangu kuwa kwa maamuzi yetu, tutaunda Tanzania yenye matumaini, yenye amani na inayowajali wananchi wake.

Hivyo,  unapofika kwenye sanduku la kura, kumbuka kuwa kura yako ni turufu ya kubadilisha hatima ya kijiji, kitongoji na mtaa wako.

Kwa hiyo, tujitokeze kwa wingi na kuandika historia kwa kalamu za demokrasia.