Dk Mpango: Serikali ya Tanzania yadhamiria kuinua wanawake uongozi wa afya

Dar es Salaam. Makamu wa Rais wa Tanzania, Dk Philip Mpango amesisitiza dhamira ya Serikali kushirikiana na Women Lift Health Global na wadau wengine kuendelea kuwainua wanawake katika nafasi za uongozi wa afya.

Dk Mpango amesema Serikali inayoongozwa na Rais Samia Suluhu Hassan ina nia ya kuleta usawa wa kijinsia na usawa, kwa kuwateua viongozi wake wa kike katika ngazi ya afya, akisema “haya yamesababisha matokeo bora ya afya kwa raia wa Tanzania."

Dk Mpango amesema hayo alipokuwa akifungua mkutano wa masuala ya uongozi kwa wanawake kisekta leo Jumamosi, Aprili 6, 2024 jijini Dar es Salaam uliofanyika kwenye ukumbi wa kimataifa wa mikutano wa Julius Nyerere ukishirikisha mataifa zaidi ya 40.

Amesema uwekezaji mkubwa uliofanywa kwenye sekta ya afya, maji, elimu na nishati umekuwa jitihada za makusudi za kumuinua mtoto wa kike kutokana na baadhi ya changamoto zilizokuwa zinawakabili kwa kipindi kirefu ikiwamo mila potofu pamoja na mfumo dume.

“Jitihada hizo upande wa sekta ya afya, kupitia huduma inayotekelezwa na mpango wa M-mama umewezesha kupunguza vifo vitokanavyo na uzazi, kutoka vifo 556 kwa kila vizazi hai 100,000 mwaka 2016 hadi kufikia vifo 104 kwa kila vizazi hai 100,000 kwa sasa,” amesema Dk Mpango.

Kuhusu sekta ya maji, amesema amefanya jitihada za kumtua mama ndoo kichwani kwa kuhakikisha huduma ya maji inapatikana kwa uhakika na sasa Serikali imedhamiria kuwa na nishati safi na salama kwa mazingira salama kwa jamii.

Kuhusu elimu Dk Mpango, amesema zimekuwepo jitihada zenye tija kwa watoto wa kike kwa kuwajengea Shule Maalumu za Bweni ili waweze kuhitimu masomo yao na kufikia matamanio yao ya kile wanachotaka kufanya katika maisha yao.

Mkutano huo unafanyika wakati dunia inakabiliwa na changamoto nyingi ikiwa ni pamoja na mabadiliko ya tabianchi, magonjwa ya milipuko na teknolojia inayoendelea.

Zaidi ya wajumbe 1,000 kutoka nchi 40, wataangazia hatua za pamoja kuhusu uongozi wa mabadiliko, ushirikiano kama njia ya usawa wa kijinsia na hatua katika kuendeleza uongozi wa wanawake katika afya ya kimataifa.

"Tuna kundi kubwa la vipaji duniani kote katika nyanja ya afya. Lakini, kwa kutoendeleza fursa za uongozi kwa usawa, tunapunguza kwa kiasi kikubwa uwezo wetu wa kukabiliana na changamoto kubwa zaidi za afya duniani,” amesema Amie Batson, Rais wa WomenLift Health.

"Pia, kuna ushahidi unaoonyesha viongozi wanawake wana uwezekano mkubwa wa kuweka kipaumbele mahitaji ya afya ya watoto, wanawake na jamii, kuanzia huduma ya uzazi, maji safi na usafi wa mazingira, hadi mifumo imara ya afya,” amesema.

Batson amesema kuandaa mkutano wa WomenLift Health Global nchini Tanzania ni kwa makusudi kwa kuwa WomenLift Health inasisitiza dhamira yake ya kutatua changamoto kubwa zinazowakabili wanawake katika uongozi wa afya duniani, hasa katika mikoa ambayo pengo la kijinsia linaonekana zaidi.

Amesema Afrika Mashariki inatoa fursa ya kipekee ya kuweka mazungumzo na mipango ya ndani, kuhakikisha inalingana na mahitaji maalumu na hali halisi ya mazingira ya ndani.

Amebainisha mbinu hii ya kimkakati sio tu inakuza ushirikishwaji zaidi bali pia inakuza sauti za viongozi wanawake na washikadau kutoka mikoa ambayo pengo la kijinsia katika uongozi wa afya ni kubwa zaidi.

Waziri wa Afya, Ummy Mwalimu amebainisha umuhimu wa ushauri, akisema kuteuliwa kwake kwa mara ya kwanza kama Naibu Waziri na Rais wa zamani Jakaya Kikwete kulichochea azma yake ya uongozi bora.

"Nisingekuwa hapa nilipo kama Rais wa zamani hangeniamini," amesema, akiongeza kuwa utawala wa Rais Samia Suluhu unathibitisha juhudi zinazoendelea nchini kuelekea usawa wa kijinsia.

“Sekta ya afya inasonga mbele katika viashiria vyote muhimu vya afya chini ya uongozi wa Rais wetu. Wanawake wana uwezo wa kutoa huduma.”

Ripoti zinaonyesha wanawake, licha ya kujumuisha asilimia 90 ya wafanyakazi wa afya walio mstari wa mbele na asilimia 70 ya wafanyakazi wote wa afya duniani, wanabaki kupuuzwa kwa majukumu ya uongozi wa juu na kutengeneza asilimia 25 tu ya walio katika ngazi za uamuzi.

Ripoti ya Umoja wa Mataifa (UN) inasema, katika kiwango cha sasa cha maendeleo, itachukua miaka 140 kwa wanawake kuwakilishwa kwa usawa katika nyadhifa za madaraka na uongozi mahali pa kazi na angalau miaka 40 kufikia uwakilishi sawa katika mabunge ya kitaifa.

Mwaka wa 2019 ni asilimia 25 pekee na asilimia 20 ya mashirika ya afya duniani yalikuwa na usawa wa kijinsia katika bodi zao za usimamizi na utawala, mtawaliwa.

Mwaka 2020 ni wanawake 44 tu waliokuwa wakihudumu kama mawaziri wa afya duniani kote na mawaziri wanawake wa watoto, vijana na familia walikuwa wachache kwa idadi.

"Kufanya maendeleo kwa wanawake kunaweza kuharakishwa wakati wanawake wana wingi huo muhimu wa viti katika meza za kufanya maamuzi,” Waziri Mkuu wa zamani wa New Zealand, Hellen Clark amewaambia wajumbe katika mkutano huo.

Mkutano huo ukifanyika mwaka mmoja kabla ya mapitio na tathmini ya miaka 30 ya Jukwaa la Utendaji la Beijing mnamo Machi 2025, Mkutano wa Kimataifa wa Afya wa WomenLift unawasilisha jukwaa muhimu kwa mazungumzo na ukaguzi wa maendeleo juu ya utekelezaji wa makubaliano.

Mkutano utatathimini hatua zilizopigwa katika kufikia usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake na kuchangia vikwazo vikubwa kwa uongozi wa wanawake ikiwa ni pamoja na upendeleo wa wanaume.

Pia, utaangalia kanuni za uongozi, kutengwa kwa wanawake walio wachache, mazingira ya kazi yaliyotolewa na yasiyo ya kusaidia, unyanyapaa wa wanawake katika nafasi za uongozi, mazoea dhaifu ya ushauri na ukosefu wa nia ya kuunga mkono uongozi wa afya ya umma kwa wanawake.